Sejarah Raja Mabulang

Asal-usul

Toga simamora, ima generasi patoluhon sian Tuan Sorbadibanua, digoari Naisuanon, na marhuta di Lobu Parserahan Toba Balige.

Onma anak ni Tuan Sorbadibanua :

  • Tubu ni boru Anting Malela Sariburaja Pasaribu:
    1. Sibagot Ni Pohan
    2. Sipaet Tua
    3. Silahi Sabungan
    4. Siraja Oloan
    5. Huta Lima
  • Tubu ni boru Siboru Pasopaet:
    1. Si Raja Sumba
    2. Si Raja Sobu
    3. Si Raja Naipospos

Hatiha i adong do namasa di huta Lobu Parserahan Toba, disuriranghon (diramal), na ikkon masa  parbolatan di tingki na jonok di pomparan ni Tuan Sorbadibanua. Marhadomuan do i tu hahuasoon Tuan Sorbadibanua dohot hahuasoon sian luat na asing. Alani i dipangidohon sada datu bolon ma tu sude anak ni Tuan Sorbadibanua asa di patupahon latihan parangan dohot monsat marpantom sanggar laho manguji hagogoon dohot parbinotoan nasida.

Di tingki i ma tarhona simalolong ni Huta Lima dibahen Raja Sobu. Ala holong ni hahana sian tubu  ni boru Anting Malela, ditihai ma si Raja Sobu dohot angina na dua nai, ima tubu ni Siboru Basopaet. Na masa onma bingkas manang bonsir ni Parhatihaon di na dua ina i.

Marsak jala mandele do Tuan Sorbadibanua mamereng na masa i, pola do gabe sada parungkilon di ibana, ala dohot do muse na ripena na dua i marsitihaan. Mangusi jala martabuni ma Siboru Basopaet dohot anakna na tolu i (Raja Sumba, Raja Sobu dohot Raja Naipospos)  tu Dolok Tolong (Batu Marsanggul, Lobu Gala-gala, Dolok Immu-Dataran Tinggi bagian barat Humbang).

Di sada tingki, ala sihol ni rohana mamereng hahana natiningalhonna, martahi ma Raja Sumba laho tu hutana asalna, ima Lobu Parserahan Toba, alai di tonga dalan marhatomuan ma si Raja Sumba dohot hahana si Raja Oloan di Dolok Meat. Hatiha i si Raja Oloan pe nunga bingkas sian hutana ala ni  parbolaton na marhaha-maranggi tubu ni Anting Malela. Tingki  i ma dipabotohon si Raja Oloan tu Raja Sumba naung gabe sada raja bergelar “Salam Debata” na maniop hujur dohot podang sakti warisan harajaon Sorimangaraja ibana.

Di tinggki partomuan i ma dapot namarsipaulian roha nasida. Disangkapi Raja Oloan do, ia warisan ni harajaon Sorimangaraja bahenonna ma di harajaon na pinungkana di rura Bakkara (tarida ma sian Bius si Onom Ompu di Rura Bakkara, ima :Bakara, Sinambela, Sihite, Simanullang, Simamora, dohot Marbun).

Raja Sumba mengalap boru ni Raja Lontung na margoar Siamak Pandan jala dua ma anak na, ima:

  1. Toga Simamora
  2. Toga Sihombing

Mamungka huta dohot harajaon ma Raja Sumba di Tipang, Kecamatan Bakti Raja, Kabupaten Humbang Hasundutan (saonari), jala tarida do i di sejarah huta Tipang sahat tu sadari on. Tontong do dipartahanhon Bius si Pitu Marga (Purba, Manalu, Debataraja, Silaban, Lumban Toruan, Hutasoit dohot Nababan),  jala panguasoon harajaon ni huta dibagi dua bagian, ima Par Sanggul Baringin na  mewakili Simamora (dipataridohon ma marhite tano Sibirong dohot Pulo Simamora) dohot Pangulu Oloan na diwakili Sihombing (dipataridahon ma i tano si Liat dohot Pulo Sirungkungon).

Toga Simamora mangalap boru ni Saribu Raja-Pasaribu dohot boru ni tulangna Lontung. Tolu ma anakna tubu ni boru Lontung, ima:

  1. Raja Purba
  2. Raja Manalu
  3. Raja Debataraja

Ala ni angka na masa hatiha i, marsangkap do pomparan ni Toga Simamora mamungka huta di huta Sipagabu, Desa Silaban, alai hatiha i dihuta Sipagabu ndang pala denggan haroroan parngoluon ala ndang adong homban manang aek mamolus.

Anak si ampudan ni Toga Simamora, ima Debataraja mangalap boru Nainggolan Parhusip sian Nainggolan Samosi. Sada do ianakhonna, ima Sunggu Marpasang.

Sunggu Marpasang mangalap boru Raja Sidabutar sian Huta Simanindo-Samosir. Opatma tubuna, tolu anak, sada boru, ima:

  1. Babiat Naingol
  2. Sampetua
  3. Boru Sileang Muda (digoari do Sibonta Mudar-Siboru Motung nadiparipe anak ni Tuanku Barus Pasaribu)
  4. Marbulang (ia goar sihaetehonna Datu Paruma).

Ala ni angka namasa ujui, mamungka huta ma muse Sunggu Marpasang dohot pomparanna tu Rura Bakara, topetna di huta Sionggang.

Ompu Raja Marbulang mangalap boru ma sian boru Nainggolan Lumbantungkup sian huta Sisordak. Tolu ma anakna:

  1. Nasiat Najongjong (mangalap boru Sinaga), anakna:
    1. Namorasele
    2. Guru Sininta
  2. Nahumdimana ( mangalap boru Sibarani dohot Nainggolan), anakna:
    1. Guru Sabungan
    2. Tuan Sogar
    3. Guru Manurbing
    4. Girsang Matabun
    5. Raja Paimaon
    6. Lahi Sabungan

*Boruna marhamulian tu Raja Naiambaton Munte Dolok Sanggul

  1. Pangalengge (mangalap boru Simanjuntak), anakna:
    1. Tanda Raja
    2. Marbunga Raja
    3. Raja Ijulu

*Boruna Marhamulian tu Marga Siregar Pearung Tarutung

Tibu do marujung ngolu Sunggu Marpasang dohot ompung boru i, alai ianggo paninggalan sihumusik dohot siadonganna ndang adong be dipasahat tu Marbulang. Jadi, tung massai pogos situtu do parngoluon niRaja Marbulang. Gabe pangula harangan do ompu i hatiha i. Alai nang pe songoni malo do ianggo ompung boru Nainggolan martonun (partonun na tarbarita do ibana hatiha i). Sian na partonunon i ma na gabe mata hanguluon nasida hatiha i.

Sian huta rura Bakara Sionggang do  maserak pomparan ni pomparan Raja Marbulang.

  • Pomparan Nasiat Najongjong: nangkok ma tu huta Simamora na Bolak Parmonangan, jala laos marserak ma muse tu Sait Nihuta,Simarigung dohot Dolok Sangul.
  • Pomporan Nahumdimana: nangkok tu huta Bakkara Dolok (bariba ni Aek Sitio-tio). Sian i  manerak ma muse tu huta Hutaraja Dolok Sanggul, laos manosor ma muse tu Sosor Tobing (Sirisi-risi), Sosor Piaraso (simpang Bakkara), Sosorgonting, Bona Nionan, Bonan Dolok (Sijamapolang) dohot Sijarango (Pakkat), alai adong do namulak tuT  Tipang.
  • Pomparan Pangalengge ; nakkok tu huta Simamora Na Bolak Parmonangan sian i muse mamukka huta tu Sait Ni Huta ,Aek Mardugu dohot Huta Simarigung.

Haroro ni gelar Raja Marbulang

Di panguason huta Rura Bakkara digoari do Raja Bius Onom Ompu na diwakili Dewan Bius sian onom marga (Marga Bakkara, Marga Sinambela, Marga Sihite, Marga Simanullang, Marga Simamora dohot Marga Marbun). Di hatiha i, somalna jala kewajiban do patupa Horja Bius (hadomuan ni haugamoon dohot hahuasaon) songon  penghormatan tertinggi tu Mula Jadi Nabolon dohot Uluan ni Raja, na ni uluhon ni sahalak Parbaringin.  Horja Bius dipamasa do secara berkala na gabe titah di Sionom Ompu, jala marganti sori ma na onom ompu i manghobasi dohot manghasuhutton horja i.

Dapot ma tingkin, patupa Horja Bius Rura Bakkara na nihasutton ni Simamora, jala na gabe hasuhuton Debataraja. Laos dipasahat hahana i ma asa Marbulang ma manghobasi jala na gabe hasuhuton bolon . Dung lam jonok tingki ni horja, diboto roha ni ompu i ma na ingkon sahalakna manosan ulaon i. Martahi ma Marbulang dohot nialapna boru Nainggolan laho mangangkat borngin sian huta,  atik pe ingkon taonon ni nasida hailaon bolon di huta Sionom Ompu (ai ndang tuk gogo dohot sibahenonna laho manghobasi dohot manghasuhutton ulaon i  ala ni hapogosonna), laos dioloi ompung boru Nainggolan do hata ni sinonduk na i.

Ndung reak borngin jala nga tarpodom sude pangisi ni huta i, borhat ma nasida mamolus sian tonga ni harangan mamolus sian dalan na rahis. Sahat tu tonga robean panatapan, disi ma nasida maradi laho mangalap gogo. Dipareso ompung boru Nainggolan ma ugasan na binoan nasida. Tarberengna ma na tinggal do hape sada alat tonun dohot hajut parnapuranna. Didok ma tu sinondukna i”

“Amang raja nami, na tading do hape unggas dohot hajut parnapuranhi, ua alaphon ma jolo, ndang martonun be anon ahu, aha ma anon dalan ni ngolunta di panombanganta i.

Manjua do nian sinonduk nai, alai bereng ompu i do ompung boru na i sai busisaon. Di oloi ma pangidoanna i, gabe mulak ma ibana sian tonga ni robean tu huta na i. Ndang sahat dope ibana tu huta i, tarbereng ompu i ma sahayo na marsillam apala pas di tarup jabuna. Dung dipajonok, dibereng ma adong sada halilu ni horbo. Laos sai di pajonok horbo i do dompak ibana. Dibungkama hinsu ni pintu jabuna laho mandiori unggas dohot hajut ni parsonduk bolonna, alai ndung sahat ibana tu tonga jabu dibereng ibana ma nga rade pinggan pasu, sawan, hujur, piso, pandan sakti dohot sada lage tiar, peak ditongana sada bulang.

Laho ma muse ibana tu handang ni jabuna. Dibereng ma nunga tung gok eme. Laos tarhatotong ma ompu i mamereng na masa i,  alai tarbege sada soara na mandok:

“Uee..boasa ma ingkon mangakkat borning ho dohot soripadami sian hutam. Huboto do hapogoson mi, nungnga rade be sude na piningkiran ni roham. Onpe mulak ma ho mangalap soripada mi tonga robean i, laos boan ma ibana mulak tu jabum.”

Dungi di oloi ma na didok na i laos diboan ma mulak ompung boru. Dung dapot tingkina disuru ompu ma angka naposo manghobasi angka na ringkot tu horja, laos mangihut ma manghuling soara ni ogung na patandahon pamungkaon ni Horja Bolon. Longang ma sude pangisi ni rura Bakkara, ai dirimpu nasida do ndang tupa horja i  mamereng di hapogoson ni Simamora Debataraja.

Tung mansai marlas ni roha situtu do sude na dohot tu horja i, ai dibereng na torop i do muse sahundulan sude marga na manghasuhutton Horja Bolon i (ai tangkas do diboto nasida hatiha i ndang adong dos ni roha di nasida, jala namansai pogos do namanghasuhutton Horja Bolon i). Ditingki i ma dibereng nasida naung gabe appe sada bulang disimajujung ni Ompu Marbulang. Laos mulai hatiha i ma digoari ompu i Raja Marbulang, gabe sada raja na bisuk jala namalo manubut roha ni donganna umbahen tarbarita ibana gabe raja na lambok, na bisuk jala napantas dipangalaho maradophon donganna.

Pusako ni Marbulang

Bulang do ianggo pusako ni ompu i laos di panggoraon tarombona pe. Alai ianggo pusako ni Marbulang na rumingkot, onma:

marsiamin-aminan songon lampak ni gaol, marsitungkol-tungkolan songon suhat dirobean, asa jumpa ma na nijalahan jala dapot na niluluan “

Bulang ni ompu ta i ndang marpanjaruman, alai marrumanghon sada tahuluk do i na marrenda-renda sian tumbaga, emas, loyang dohot perak simata.

Marhasaktian do ianggo bulang ni ompu i. Di sada tingki di huta sionggang, matutung ma jabu inganan ni bulang. Pola do rotong jabu i, alai ianggo bulang i malua do sian mara ala mangangkat tu robean ni pansur huta. Tarbarita ma hasaktian ni bulang di rura Bakara, laos habegean ma tu si bontar mata (Bolanda). Dibuat Bolanda ma bulang i, laos dipauli nasida do tung denggan ingananna jala marhunsi, laos diboan ma tu nagari Bolanda.

Dung sahat  di nagari Bolanda disimpan ma bulang i di sada jabu, ima bagas ni sahalak na berpengaruh hatiha i, alai ndang sadia leleng sai masa ma angka husasaon di parngoluon ni pangisi ni jabu i. Dungi sai marhusari ma rohana paulakhon bulang i tu nampunasa, asa malua ibana sian parmaraan i.

Mulak do muse bulang i tu jabu pambuatan na, na pinasahat ni soldadu Bolanda. Ala ni angka na masa hatiha i, masa ma muse mara di huta Sionggang Bakara. Matutung ma muse jabu inganan ni Bulang i. Pola do mosok santampuk tonga Bulang i ala nga tarhucci be di inganan napinauli ni halak Bolanda.

Dipauli ma muse inganan ni Bulang na satonga tampuk i dipauli laos disimpan do tontong di huta Sionggang. Ditaon 1975, dung dimpos sangkap mamestahon Tugu Marbulang, dipasahat parhuta Sionggang (ima pomparan Nahumdimana na di huta si Onggang) ma bulang i tu pomparan ni Nahumdimana dolok (Dolok Sanggul).

Andorang so dapot dope mata ni pesta peresmian Tugu Raja Marbulang tahun 1975, dipasahat ma muse bulang on tu pomparan ni Nahumdimana si ampudan, ima Justin Pesima Simamora (na mewakili panitia penyelengara hatiha i), laos di mata ni pesta i ma dipasahat ma muse bulang i tu anak siangkangan Raja Marbulang, ima pomparan ni Nasiat Najongjong (barita ni natua-tua, bulang i nungnga be denggan dibahen di ginjang ni Tugu, di hundulan patung Raja Marbulang).

Parjongjong ni Tugu Raja Marbulang

Sejarah

Awal tahun 1960 nunga tubu sangkap manang rencana pomparan Raja Marbulang laho patupahon tugu Raja Marbulang dohot sada sangkap, ima pataridahon hasadaon dohot dos ni roha pomparan ni Simamora Marbulang na di huta Dolok Sanggul dohot humaliangna (barita manang tona-tona hatiha i adong do angka pambahenan dohot parsaoran na hurang namarhahamaranggi di pomparan Marbulang naso pola si ihuthonon manang sitonahonon ).

Sian angka barita ni situa-tua na dibona pasogit, hatiha i ragam do angka pangantusion dohot pandapot molo manaringoti hasadaon dohot dos ni roha di Pomparan Raja Marbulang Simamora di tarlobi dinapatupa Pasada Tahi. Dipatupa do piga-piga hali parpunguan ni natua-tua setiap huta dohot luat laho padoshon roha na laho gabe inganan hapeahan ni tugu, tarlobi mamereng diangka siadongon, sibahenon, hadosdoson sibahenon(paripe-ripeon) dohot harentaon ni angka parhutaon (tarlobi na diluat panombangon) dohot lan naasing.

Di taon 1962 dapot do dos ni roha di Pomparan Marbulang asa di Huta Dolok Sanggul ma na gabe inganan hajongjongan ni Tugu i anggiat gabe sada lambang pemersatu sude pomparan Marbulang dohot na humaliang, laos pataridahon, Dolok Sanggul  huta ni Simamora.

Di tanggal 27 Oktober 1962 dipasahat pomparan ni Nasiat Najongjong ma (Raja Lukkas Debataraja† dohot K.K. Djinakkon Debataraja†) sabidang tano di Jalan Merdeka Dolok Sanggul tu Panitia Penyelenggara Tugu Raja Marbulang Simamora songon inganan Hajongjongan ni Tugu Raja Marbulang (tingki i Panitia diwakili:  Justin Pesima Debataraja†,  Natar Simamora† dohot Djamude Simamora†).

Pardalanan ni Panitia Penyelenggara Pembangunan Tugu tong do godang hamaolon, tarlobi ma di naparadehon sibahenon dohot panghobasion tu haporluon ni pande (tukang), dipatupa do muse piga-piga hali partomuon dohot parrapoton laho pahothon sada ni roha, asa anggiat tumibu nian boi mardalan karejo ni pande (mardomu ma muse angka namasa di pamarentahan Indonesia tingki i). Pola do muse marganti panitia penyelenggara asa unang adong parbolaton di Pomparan Marbulang. Marhite asi roha ni Debata, dohot  hadasdason ni angka natua-tua nang Panitia Penyelenggara, boi do martupa panghobasion tu haporluon ni pande laho mamulai dohot pasidunghon Tugu Marbulang i.

Taon 1969 pambangunan  Tugu Marbulang nunga jonok be tu pasingkophon ulaon ni pande, jala nunga be disangkapi laho patupa pesta manang horja bolon mamestahon. Alai hatiha i tong do adong parungkilon, ima: hadosdoshon parguguan (ripe-ripe) laho tu haporluon ni pesta, hatotopon ni nomor partaromboon, parture ni hasejaraon siihuthonon ni pomparan Marbulang. suang songoni nang panotopon niparhutaan dohot panosoron nihuta.

Marhite paniroion ni angka natua-tua ni huta dohot luat na dipanombangan dapot do dos ni roha laho paojakhon dohot mamestahon Tugu Raja Marbulang (ditonahon angka natua-tua do hatiha i; diangka huharangan i, boi ma dipature manang dipauli di tingki na mangihut).

Pangojakhonon Tugu

Di tanggal 25-26-27 November tahun 1975 tupa do pangojakhonon dohot perta bolon Tugu Raja Marbulang di lokasi Tugu. Molo barita ni angka natuatua na dohot hatiha di pesta pangojakhonon i, godang ni pomparan Raja Marbulang Simamora markisar ma 2.500 – 3.000 ruma tangga, na tading di bona pasogit dohot na di pangarantoan manang luat parserakan.

Hatiha di ulaon horja dohot pesta mangarajahon tugu ni Raja Marbulang i, sude do angka tutur dohot situan na torop na ro manondur tu tugu i sonang do so hariboriboan. Ris do sude dapotan sipanganon dohot siinumon manang taruli do marsipanganon (marpaiogon) sian horong ni dongan tubu manang dongan sabutuha, boru pamoruon, suang songoni sian horong ni hulahula, raja na ginonghon dohot situan na torop. Ndang hatinggalan muse nang sian horong ni hasuhuton bolon sisada hasuhuton. Didok natuatua do binege, sada haulion dohot hadengganon ni sada horja na marojakan tu Dalihan na Tolu, molo ris sude marsipanganon angka tutur ro di angka na ni ontang.

Pardalan ni angka parjambaran mardalan do tongtong dohot denggan tarlumobi ma jambar na marimpola manang na ginoaran di hata ni pustaha on, jambarjambar “primer” ima jambar tu hasuhuton bolon sisada hasuhuton, jambar tu dongan tubu manang tu dongan sabutuha sian horong panamboli dohot pangalapa. Suang songoni nang jambar manang parjambaran tu boru pamoruon dohot parjambaran tu horong hulahula.Didok natuatua, tabo na dapotan jambar juhut, tumaboan na dapotan jambar hata. Jambar hata marhite hata na uli hata na denggan hata pasupasuan sian angka tutur hombar tu angka horong na ginoaran na ginjang i tongtong do mardalan dohot denggan hombar tu dos ni roha dohot partording ni ulaon adat i. Asi roha ni Tuhan, di ulaon adat mangarajahon tugu ni ompu i Raja Marbulang, nalnal do songon ni dok ni natuatua:

“Sinemnem urukuruk Si lanlan aek toba Na metmet ndang marungutungut Na magodang marlas niroha”

Patar do asi dohot holong na sian Tuhanta hatiha manghobasi tugu ni ompu i sahat ro di ulaon horja manang ulaon adat hombar tu poda dohot tona ni ompunta na parjolo mardalan do dohot denggan jala sonang do so hariboriboan. Adong do manang na piga pangarisikon na hombar tu son, pinatedek ma di toru on, asa adong bohal tarlumobi ma di angka sundut na umposo.

Parjolo:

Dib agasan dos ni roha do pangaradoti (pengurus/panitia) naung tarpillit mangula angka siulaon na tinolopan ni angka natuatua nang sude pomparan ni ompunta Raja Marbulang. Mangula sian ias ni roha, torang ni pingkiran intap ni na tolap gogo huhut dibagasan tangiang marangkup nang pambahenan na ringkot tu pembangunan ni tugu i dohot na marpardomuan tu ulaon horja mangarajahon haoojak ni tugu ni ompu i. Pomparan ni ompunta tardok do na basa marsilehonlehon manang di hata Batak digoari parjoring sihaiton parpalia sidungdungon. Gariada tahe songon ni dok ni natuatua parbahulbahul na bolon, paramak so balunon partataring so ra mintop.

Paduahon:

Na marpardomuan tu torsa dohot ugari. Nalnal do sian tongatonga ni pangaradoti songon ni dok ni natuatua masipangidoan solang do nang pangula manjalo panuturion do nang na bisuk. Diparorot nasida do tongtong hata ni natuatua sungkunon gogo tu na poso ruhut ni adat dohot uhum tu natuatua. Girgir mananginangi bangkol manghatahon.

Patoluhon:

Di bagasan unduk dohot serep ni roha do sude pomparan ni ompunta mangido pasupasu marhite tangiang tu adopan ni Tuhanta siboan dame i marhite hata na uli hata na denggan hata pasupasuan sian horong ni raja ni dongan tubu manang raja ni dongan sabutuha, raja ni boru pamoruon nang sian horong ni raja ni hulahula dohot sude tangiang ni raja. Anggiat ma tu timbona barita ni panggabean barita ni parhorasan. Sintasinta di hita bangso Batak ima, hamoraon, hagabeon, hasangapon

Barita

Nunga na nia toropna pomparan ni ompunta Raja Marbulang. Dibasabasahon Tuhanta pardenggan basa i do tu hita angka anak dohot angka boru, tama hita mandok mauliate tu adopan ni Tuhanta na gok asi ni roha dohot holongNa na so hasuhatan i tu hita pinompar ni ompu i Raja Marbulang. Dibarita ni panggabean parhorasan, didok natuatua: Tampulan ni sibaganding di atas ni pangiringan Horas ma hita jala gabe na marhaha maranggi tondinta ma masipairingiringan

Pomparan ni ompu Raja Marbulang torop do di pangarantoan manang luat parserakan, ndada holan na maringan di bona pasogit Kabupaten Humbang Hasundutan, dohot di Kabupaten Tapanuli Utara. Torop do tongtong pomparan ni Raja Marbulang a na di huta Parserahan Indonesia dohot luar Negeri. Suang songoni do tongtong naung adong Punguan-Punguan pomparan Raja Marbulang di kota-kota Propinsi pulau Sumatera, pulau jawa, Kalimantan, Sulawesi,Bali dohot naasing.

Mauliate ma di sude pomparan ni ompu i na di pangarantoan manang tano parserakan, ala tung mansai tangkas dope diparorot nasida tarombo dohot ugari na pinungka ni ompunta sijolojolo tubu. Sian ombas tu ombas lam tu toropna do pomparan ni ompunta di hagabeon, laos songoni do tongtong lam tu toropna do huta inganan parmianan nasida.

Didok natuatua mamarpar do na denggan, sada sian ragam ni pasupasu di hamajuon na marpardomuan tu pendidikan, naung tajalo sian Tuhanta sihamauliatehon ni roha tu Tuhanta parholong roha i, didok barita i, lam tu toropna do pomparan ni ompu i Raja Marbulang na manahu bagas ni parbinotoan marhite parsingkolaan na timbo (perguruan tinggi) na gabe margelar Sarjana (S1), na margelar Magister (S2) dohot na margelar Doktor (S3), gariada tahe adong do sian pomparan ni ompu i profesor (jabatan akademik di perguruan tinggi).

Deba sian pomparan ni ompu i adong do gabe hakim, dokter, dosen, guru, pandita, mantri, bidan, TNI-Polri dohot ASN, songon i nang angka parboniaga (pedagang/pengusaha). Ndada hatinggalan muse angka raja adat manang raja parhata, na ginoaran “parpustaha di tolonan.

Torop do sian pomparan ni ompu i angka partani na padot mulaulaon, asa jumpa songon hata natuatua gabe ma na ni ula, sinur ma na pinahan. Angkup ni pasupasu na ginoaran ondeng di pomparan ni ompu Raja Marbulang, mansai las situtu do roha umbege barita sian pomparan ni ompu i naung adong sada simardungi na ampe di abara nasida sada bintang. Molo di kemiliteran digoari ma pangkat i, Brigadir Jenderal (Brigjen), di parngoluon siganup ari digoari “Jenderal”.

Angkup ni i, tama do tongtong halashonon ni rohanta nunga manang na piga simardungi na marpangkat Kolonel dohot Letnan Kolonel (Letkol)  na adong di institusi TNI dohot di institusi Polri. Nang di horong Pegawai Negeri Sipil manang di ombas na umpudi on digoari Aparatur Sipil Negara dohot PPPK torop do sian pomparan ni ompunta. Adong do manang na piga simardungi sian pomparan ni ompunta di eselon II (Kepala Dinas /Badan) dohot di eselon III (jabatan camat, sekretaris, dohot kepala bidang).

Sian na ginoaran on adong do naung pensiun, adong muse do naung marobur jala torop so piga do tongtong na aktif di ombas on. Sada simardungi sian pomparan ni ompu i na gabe wakil bupati Humbang Hasundutan di periode kepala daerah naung salpu. Ndada hatinggalan muse, adong do manang na piga simardungi na gabe anggota DPRD di Humbang Hasundutan di ombas on.  Adong do tongtong pomparan ni ompu i anggota DPRD Provinsi Sumatera Utara di periode naung salpu dohot di periode di ombas on.

Di ari parningotan boho ma 50 taon naung ojak jala dirajahon tugu ni ompu i raja Marbulang. Dipatulus Tuhanta ma sangkap di na naeng marhorja jala marpesta hita di Bulan Desember 2025 na naeng ro. Dibagasan unduk dohot serep ni roha ma hita pomparan ni ompunta raja Marbulang martangiang tu adopan ni Tuhanta, asa lam tu timbona barita ni panggabean barita ni parhorasan.

Songon naung tangkas taboto, marhahurangan do pomparan ni ompunta molo pinatudos tu marga na asing di hamajuon na pasimpar pasebut di ombas na umpudi on. Asi ma roha ni Tuhanta, lam tu patarna ma tu tingki na naeng ro sitiop hole ni negaranta (jabatan strategis dalam pemerintahan). Angkup ni naung adong, lam tu gandana ma sian pomparan ni ompunta na ampe bintang di abarana, bintang satu, bintang dua, bintang tiga, dohot bintang empat tu tingki na naeng ro.Dibagasan unduk dohot serep ni roha ma hita martangiang tu adopan ni Tuhanta parholong roha i, ditongos Tuhanta ma tu hita pomparan ni ompu i raja Marbulang, anak sipatujoloon, anak jungjungan, anak sibulangbulangan, na tangkas pangalualuan jala tangkas nang paulaean, anak partahi jala ulu balang, na monang maralohon musu talu maralohon dongan. Di jolo sipareakan, di pudi sipaimaon, di tongatonga siharungguan.

50 Tahun Tugu Raja Marbulang

Hatutubu Sangkap Paulihon

Tahun 2024 mulak do pomparan Marbualang nasian pangarantoan manang parserahan tu bona pasogit laho mandohoti horja bolon Haojahon Tugu Debataraja-Sunggu Marpasang na di Tipang dohot kota Dolok Sanggul, andoroang so dapot mata ni pesta i, disangkapi Punguan Ompu Raja Marbulang Simamora Debataraja dohot boru se Jabodetabek ma naeng patupa ziarah bersama pangaranto dohot bona pasogit tu di Tugu Raja Marbulang, jala dibaritahon ma sangkap on tu piga-piga luat pangaranto na di pulau jawa dohot Sumatera.

Peserta Rapat Pasada Tahi Melakukan Ziarah Tugu (sumber: @janpatarsimamoraofficial. (2025, 6 September). Hari ini kami pasada tahi [Instagram post]. https://www.instagram.com/p/DOQ9BhmE159/?img_index=4.)

Di tanggal 27 Juni 2024 dipatupa maziarah bersama di lokasi tugu na ni dohotan ni hurang lobi 100 halak. Di itingki  i ma dapot piga-piga hatorangan dohot pangantusion na dipatariashon piga-piga natua-tua tarsingot hajongjongan ni Tugu Marbulang:

  1. Tugu Marbulang marumur ma 50 (limapulu) ma di tahun di November 2025 :
    1. Dung diojakhon dohot pestahon november 1975, ndang hea dope di patupa pesta ulang tahun manang pesta partangian tahunan saleleng 50 tahun on.
    2. Ndang hea dope diulahon paulihon fisik ni Tugu on marhita ulaon hasadaon (alai nunga piga-piga hali dipauli pomparan ni Marbulang secara pribadi).
    3. Porlu do ditambai sarana pendukung asa tung uli nian idoan ala marhadomuan tu hamajuon ni luat i dohot tata kota.
  2. Sihol roha ni pomparan Marbulang i asa dipatupa ma nian pesta emas na gabe sada partingkian patupa partangiangan manang ucapan syukur sude pomparan Marbulang diliat portibi on
  3. Dimpos ma nian tapal batas area tugu asa unang sai adong be angka parbedaan ni pangantusion

Dos do roha ni pomparan Marbulang pangaratto na sian Jabodetabek di namarsangkap laho patupa pemugaran tugu dohot partangiangan pomparan Raja Marbulang,  domu tu sangkap i pengurus Punguan Marbulang Jabodetabek ma program laho mangarangrangi dohot mangaririt panitia manghobasi ulaon i. Dibahen ma barita manang soso-soso tu angka pomparan Marbulang na adong di luat pangarantoan dohot bona pasogit asa sude parsidohot disangkap i.

Tanggal 06 Mei 2025 dipatupa ma rapot laho mangaririt ketua panitia dohot pandonganina, jala laos tingki i do tartupa  napapunguhon dana awal songon tanda haseriuson ni angka pomparan Marbulang Jabodetabek.

Ndung piga-piga hali marrapot, tanggal 27 Mei – 01 Juni 2025 borhat ma piga-piga panitia mandapothon pomparan Marbulang na di kota Medan, kota siantar, kota balige dohot humbang laho patupa soso-soso manang sosialisasi, mangihut ma kunjungan tu lokasi tugu. Tanggal 30 Mei 2025 di huta Dolok Sait, dipatupa ma ulaon pasada sangkap/pasada roha tu natua-tua perwakilanni Ompu Nasiat Najongjong, Ompu Nahumdiman dohot Ompu Pangalengge. Di tingki parpunguan i dapot ma panuturion dohot paniroion tu pangarantto asa sangkap na denggan on diulahon dohot denggan jala uli (dapot do saran dohot masukan angka naporlu sihobasan dohot sipaulion ni panitia).

Foto Bersama Peserta Rapat Pasada Tahi di Aula Katolik Doloksanggul (sumber: @janpatarsimamoraofficial. (2025, 6 September). Hari ini kami pasada tahi [Instagram post]. https://www.instagram.com/p/DOQ9BhmE159/?img_index=4.)

Tanggal 04 September borhat ma muse piga-piga Panitia tu bona pasogit Dolok Sanggul mandapothon natua-tua pomparan ni Raja Marbulang dinapandimposhon “hasadaon ni sangkap”, jala tanggal 06 September 2025 dipatupa ma rapot umumpasada tahi di aula Katolik Dolok Sanggul, na nidohotan pomparan ni Marbulang kota Medan, Siantar, Balige, Tapanuli Utara, Sibolga, Dairi dohot huta/desa kabupaten Humbang (na hadir hurang lobi 120 halak). Ditingki i ma dipatariashon Panitia :

  • Luas lokasi Tugu 16 m x 23 m (368 meter persegi).

Sesuai dohot surat kepemilikan tanah tahun 1962 na ditiop Panitia ima 13 m x 20m(260 meter persegi). Ndung piga-piga hali parrapoton, dapot ma hasimpulon dipasahat ahli waris lokasi sekitar tugu ma panambahan luas sian surat na parjolo ma 1.5 meter samping kiri, 1,5 meter sabolah kanan dohot 3 meter tu pudi, jadi tambah ma luasna 108 meter persegi (260 meter persegi ditambah 108 meter persegi).

  • Gambar disain Perubahan tugu, gambar disain pemugaran dohot patupa fasilitas/taman jala dibahen ma relief laho manambah hatorangan ni pangantusion taringot sejarah ni Ompu Raja Marbulang.
  • Biaya haporluan si patupaon laho manghobasi ulaon i jala satolop do mandok “Ulaon ripe-ripe” jala dipapungu ma i mulai bulan oktober sahat tu Desember 2025.
  • Ulaon paulihon phisik ni tugu dohot pemugaran dipasahat ma tu pande (borongan) Pomparan Ni Marbulang jala dimulai ma tahap awal di awal Oktober 2025.
  • Ulaon Pasahat las ni roha: Tanggal 29 Desember 2025 ulaon Peresmian Tanggal 30 Partangian dohot Pesta Parolop-olopon.

Partangiangan dohot Parolop-olopon

Siala sihol ni roha naung pola leleng dipaima pomparan Raja Marbulang, ndung selesai paulihon dohot Pemugaran ni Tugu Raja Marbulang laos mangihut ma nian ulaon Partangian dohot parolop-olopon 50 tahun naung ojak Tugu Marbulang. Disangkapi panitia do asa sude ma pomparan ni Marbulang i parsidohot di namanghobasi, mangalehon roha nang gugu (ripe-ripe) laos songoni ma nang harorona laho mandohoti ulaon i.

Di  piga-piga hali parropoton na pinatupa ni panitia tontong disosohon angka natua-tua asa tung margogo panitia laho mambeta-beta pomparan Marbulang i tu luat pangarttoan tarlobi na tano di parserahan.

Di buha panitia do mambehen surat edaran manang soso-soso tu angka pangaranto dohot na di bona pasogit asa dipillit ma ari na lumehet di ari parpestaan, di angka saran manang masukan na dipasahat tu Panitia, ditotophon ma partikikian:

Ari na Parjolo, ima tanggal 29 Desember 2025 ulaon persemian dohot paradaton:

  1. Dapatupa di lokasi Tugu
  2. Peresmian on ima pengguntingan pita naung selesai di ulahon paulihon dohot pemugaran tugu.
  3. Patupa adat na hombar Raja ni Hula-hula dohot Tulang, Raja ni Dongan Tubu, Raja ni Boru, Raja ni Luat dohot Pamarenta
  4. Patupa Gondang Sabangunan
  5. Undangan terbatas sekitar 500-600 halak

Ari na Paduahon, ima tanggal 30 Desember 2025 Partangiangan dohot Parolop-olopon:

  1. Dipatupa di Lapangan Merdeka
  2. Partangian Raya na nidohotan nisaluhut pomparan Raja Marbulang
  3. Tortor Parolop-olopon ni Pomaparan Raja Marbulang
  4. Pesta Rakyat
  5. Undangan sekitar 5.000-6.000 halak

Marhite ulaon Partangiangan dohot Parolop-olopon on dapot ma hasadaon ni roha jala martamba ma pasu-pasu ni Tuhan di sude Pomparan Raja Marbulang diportibi on (diedit oleh @admin_ marbulang  tanpa mengubah isi).

Posted in Uncategorized.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *